Mi Alma (tekst van de voorstelling)

Welkom in de Black Imaginarium.

Dé plek voor eerlijke gesprekken over Black History, Fantasy, Joy en Afrofuturism. Mijn naam is Richard Ampadu Kofi en ik begeleid je door deze avond. Fijn dat je er bent …. Je had van alles kunnen doen met je tijd maar je hebt ervoor gekozen om hier te zijn… met ons. Hoe ben je eigenlijk bij ons terechtgekomen? Denk je er weleens over na HOE je HIER gekomen bent? Een belangrijke vraag want volgens mijn psychiater zijn we hier allemaal aangekomen.

Ooit, duizenden jaren geleden, bestond het Noorden en Weste van Afrika uit een veelheid aan staten. De leiders uit die tijd zouden later als Goden worden vereerd: Ama, Nommo, Isis en Horus.

Verschillende van hen deden pogingen om de staten te verenigen. Maar farao Narmer en zijn echtgenote koningin Neith-hotep slaagden daar als eerste in. Dat was zo’n 3100 voor Christus.

Volgens West-Afrikaanse bronnen, volgens één Afrikaanse bron… oke, volgens mijn oom Ernest, waren Narmer en Neith-Hotep afkomstig van de etnische groep Akan… en was zijn eigenlijke naam Kofi…… echt waar.

De Tellem
Voor psychische en spirituele raad nam Kofi contact op met de priesters van de Tellem, een bevolkingsgroep uit een gebied dat nu Mali heet. Hun voorouders daalden met een groot schip vanuit de ruimte neer op aarde en richtten steden en dorpen op: legend has it dat het Bandigara gebergte in Mali een ruïne is van dat ruimteschip.

De Tellem lieten Kofi zien dat alles een ziel heeft. Er zijn spirits die tussen hemel en aarde kunnen reizen, bezielde planten, heilige dieren zoals de vos en de slang Lebe. En heilige voorwerpen, die je met de juiste kennis, zelf kunt maken om een beetje kracht van een spirit in te bewaren. Spirit Robots. En dankzij het netwerk van koninging Neith-Hotep verspreidde deze technologie zich over heel het Afrikaans continent.

De Tellem hadden ook contact met voorouders waarvan sommige zo groot zijn dat ze niet opvallen tussen de bomen in het heilige bos, le Foret Sacre. Zij waren zo lang dat ze de toekomst konden zien en het verleden.

 De Baka
In le Foret Sacre woonden ook de Baka. Spirit people, also known as pygmeeën. Zij werden ook door Kofi bezocht voor steun en goede raad. De stemmen die zij hoorden in het bos en in hun hoofd waren die van de Ejengi, boodschappers van een god uit een andere dimensie genaamd Komba.

De Baka waren zo op hun gemak tussen de spirits dat ze ook weleens hoog de bomen in klommen om de grote voorouders van de Tellem te ontmoeten om Kofi’s toekomstdromen en visioenen te toetsen.

Vanaf deze eerste ontmoetingen gaan duizenden jaren voorbij waarin verschillende mensen samenleven en samen zijn in het bos. Er waren machtige koninkrijken zoals Ghanatta, Kintampo, Kemet, Kush, Nubië, Tichitt, Amazingh, Wagadu-Mande en natuurlijk Mali die Le Foret Sacre succesvol beschermen en verdedigen. Er waren weleens onderlinge conflicten, maar eenmaal in Le Foret Sacre deelden ze alles.

Informatie over de natuur, over de kosmos, wiskunde, heling en verbeelding. Het bos werd hierdoor zelfs het begin van een handelsnetwerk dat Afrika verbond met het Midden-Oosten (Jemen, Perzië, India) en China. Le Foret Sacre was de brug tussen bevolkingsgroepen, een tijdcapsule, een opslagplaats voor herinneringen en een bron van rituelen, zang en dans.

Via een handelsnetwerk dat later de zijderoute genoemd zou worden, kwamen steeds meer handelaren uit het Midden Oosten Afrika binnen. Zij hadden zoveel gehoord over de rijkdom van Le Forêt Sacree dat ze wilden meeprofiteren. En via oorlog, omkoping en het vernietigen van gewassen ondermijnde ze het gezag van healers en shamanen.

Hiermee ontwrichten zij de koninkrijken die Le Forêt Sacree beschermden.

Slavernij
Slavernij bestond al in Afrika, maar zij introduceerden een handel in mensen. Ideaal voor als je een conflict hebt. Dit gaf de machtigen en degene die macht wilde hebben een nieuw machtsmiddel. Ze werden corupt.. ehh.. we werden corrupt. Steeds meer van de rijkdommen uit le Foret Sacre werden verkocht door ons in plaats van gedeeld met elkaar. Le Foret Sacre, ooit de bron van het bestaan, werd een broedplaats voor destructie en conflict.

Over zee komen de Portugezen, gevolgd door de Britten, de Fransen, de Nederlanders, Denen, Duitsers, Zweden. Ze bouwden forten en kastelen om het door hen gekochte.. uuuhh.. geroofde goud, zilver… en mensen op te slaan tot er een schip was klaargemaakt voor een overtocht naar het Caribisch gebied.

Was er een schip ready, dan moesten de gevangenen vanuit de kerker door een smalle gang naar het ruim van het schip. Ze moesten door the door of no return.

No return… no return. Sterk symbool die deur, want dit hele systeem was zo ontworpen dat er geen weg terug was.

Over ontwerp gesproken… slavernij, racisme en het seksueel geweld wat erbij hoort is ontworpen. Het heeft een logica, een architectuur, een esthetiek.

Fort Elmina
Zo ziet Fort Elmina er ongeveer uit, in Ghana. Dit Fort is even van de Portugezen geweest, van de Duitsers, het is ingenomen door een West-Afrikaanse warlord en het was ook van de Nederlanders.

En van binnen ziet het er ongeveer zo uit.

Dit is een duistere kerker voor tot slaafgemaakte mannen.

En dit is de kerker voor de vrouwen. Die had een binnenplaats, met een put.

Daar mochten de vrouwen zich af en toe wassen. En als ze dat deden, dan stond hier de gouverneur toe te kijken, vanaf dit balkon. Wanneer hij ZIN had koos hij een vrouw uit die hij wilde verkrachten. In het vrouwenvertrek was zelfs een trappetje ontworpen die leidde naar de kamer van de gouveneur……

Halfbloedjes
Zo werd er generaties halfbloedjes bij elkaar gefokt. Vaak werd hun moeder alsnog verscheept en zij moesten naar de kostschool, vlak buiten het kasteel. Papa gaf ze wel even een andere achternaam dan de zijne, om z’n sporen uit te wissen. Op school werden ze getraind om volgzame werknemers te worden voor de handelsmaatschappijen.

Als ze braaf genoeg waren mochten ze misschien het vuile werk opknappen van papa’s bedrijf. Daar konden ze geld verdienen, mooie spullen krijgen en ze vormden de nieuwe middenklasse van de Goudkust.

Vanwege hun lichte kleur en witte manieren noemden de Europeanen hun kinderen betrouwbare zwarten. De scholen waar ik het over had vormen de basis van het huidige Ghanese educatiesysteem. En de kleinkinderen en achterkleinkinderen van deze halfbloedklasse werden de geldschieters voor de onafhankelijkheidsbeweging van Ghana. En de forten? Die werden gevangenissen, gerund door de Britse kolonisten, bestemd voor iedereen die zich verzette tegen hun heerschappij.

Weet je wat ik moeilijk vind aan het slavernijverleden? Iedere keer als ik zo’n verhaal tegen kom over die halfbloedjes, of over collaborateurs, dan voelt het alsof het over mij gaat. Ik ben natuurlijk dubbelbloed, niet direct betrokken bij dit verleden voor zover ik weet… maar ik zie hun foto’s. Met hun pakjes aan. En het is dan net alsof ze naar me terugkijken en vragen: Wat had ik dan moeten doen? En dan denk ik… shit... ben ik ook iemands betrouwbare zwarte? Ben ik ook een van jullie?

Trouwens, dat idee van zwart en wit, ras, nog zoiets wat ontworpen is. Ras is geen biologisch gegeven, het is een machtssysteem. De Europese religie en de oh zo neutrale wetenschap hebben dit systeem vormgegeven. In de 17e eeuw werd de slavernij goed gepraat met een beroep op de bijbel. Zwarte mensen zouden zijn voorbestemd voor slavernij, omdat zij afstamden van Cham, zoon van Noach.

Cham had zijn vader te schande gemaakt en moest daarom voor altijd dienen. In de 19e eeuw wilde de fysische antropologie bewijzen dat de witte mens superieur was, en deden vernederende experimenten met ons. Er waren human zoos… daar werden we ten toon gesteld.

En in die tijd kwam de psychologie met de term drapetonamie. Een gekte die tot slaaf gemaakte zouden hebben die vrijheid wilde. Want hoe kan je je nou verzetten tegen zo'n geweldig systeem, als slavernij. Sindsdien is er altijd wel een deugende massa te vinden die opstand, vrijheidsstrijd en activisme wegzet als gekte.

Neptunus
Weet je wat mijn favoriete opstand is … de opstand van de tot slaaf gemaakten aan boord van de Neptunus. Een Zeeuws schip, dat ten anker ligt voor de goudkust. Ik droom er weleens over, dat ik erbij hoor. We rukten onszelf los van de ketenen, en vochten tegen bemanning. Het lukte ons om door te dringen tot de kruitkamer. Daar lag buskruit en er lagen wapens opgeslagen.

De geruchten over deze opstand verspreidden zich langs de Goudkust. De Engelsen konden het bloed van de Nederlandsers wel drinken, maar ze besloten wel om hun marine in te zetten om onze vrijheidsstrijd te stoppen. De racistische orde moest hersteld worden.

Toen Nederlandse en Engelse soldaten het schip enterden, trokken we ons terug in de kruitkamer voor the endgame. Het plan? Een vuur maken en de soldaten, onszelf en dit hele schip opblazen…. We wilden liever eervol sterven dan onze ziel laten breken. 

Vlak voordat die soldaten binnen komen en we die hele teringzooi opblazen … zetten we met z’n allen.. een nog lied in.... Nog een keer zingen.. nog een keer dansen. Als afscheid… of om te vieren dat we in vrijheid zullen sterven.

Heb jij gedanst vandaag?

Die opstand op de Neptunus is echt gebeurd, maar ik heb geen Westerse bronnen kunnen vinden die de juistheid van dat einde bevestigen. Maar het ging zo in mijn dromen, dus dan moet er wel een kern van waarheid inzitten.

Ik weet niet hoe het met jou zit, maar met dat soort dromen vraag ik me altijd af waar het vandaan komt. Wat het betekent. Ik denk dat ik van binnen eigenlijk heel pessimistisch ben.

Ik denk dat ik al die gesprekken over herdenking en eerherstel van dit verleden eigenlijk pointless vind. Eerherstel. Dat woord herstel .... dat betekent toch terugkeer? Een terugkeer naar wat eigenlijk?

Een tijd zonder kapitalisme, moderniteit, kolonialisme, de comsumptiemaatschappij en het uitbuiten van de aarde. Zonder migratie deals, regime change, enge ziektes uit laboratoria, colorism.. bleaching creams… proxy oorlogen… lynchings… 

Allemaal zondes die het systeem nodig heeft om z’n eigen mentale gezondheid intact te houden. En dat ons afstraft, als we het niet meer trekken.. en we niet meer de sterkste versie van onszelf kunnen zijn. Intussen steken we elkaar neer om juwelen en een beetje zakgeld.

Het heeft ons allemaal zo aangetast… onze ziel… en dit systeem herstellen.. of repareren?.. Nee alleen totale… vernietiging... alleen allesverslindende Blackness kan heling brengen.

Als ik droom dat ik een van die rebellen ben, een van de helden aan boord… schrik ik toch wakker bij die explosie. Badend in het zweet. Angstig. Van wereld waarin alleen totale vernietiging rechtvaardig is.

Hoe meer ik die heftige gedachtes, emoties… en mijn pessimisme.. toelaat, hoe meer ik merk dat er in mij ruimte ontstaat voor andere gedachtes.. voor mijn verbeelding.. rust, plezier, intuitie.. en voor andere dromen. Zo droomde ik laatst dat ik in de zee drijf. Het water is koud maar de zon verwarmt mijn gezicht. In de verte zie ik grote schepen wilde golven breken. En achter de schepen lopen mensen… met heeeeele lange benen die de bodem van de zee lijken te bereiken. Ze lopen met de schepen mee en waken over degene die aan boord gevangen zijn. Vanuit het schip hoor ik stemmen zingen en er klinken stevige ritmes.

Hun gezang lijkt vanaf de kust te worden beantwoord door een shamaan met een trom. Hij is helemaal bedekt in pemba dotti en zingt uit volle borst een lied over de natuur, over de kosmos.. wiskunde, heling en verbeelding

Boven het schip vliegt iemand, een persoon met mooie vleugels en een scherp geconcentreerde blik. Wachtend totdat zij iemand van boord kon redden en weer thuis kan brengen. Langs me zwemmen zeemeerminnen agressief in de richting van de boot. En om me heen drijven allemaal uit hout gesneden symbolen… als reddingsboeien..  wachtend op een drenkeling. Het zijn symbolen van hoop, eenheid, weidsheid en innerlijke kracht. Voor even ben ik... op een plek aangekomen.. waar ik de wereld zie zoals ie echt is.