Mirror, Mirror on the Wall?

Marina Orlova, I’m a Robot and I need Therapy, 2024, performance

Kan AI neurodivers zijn? En wat als het zorg en mentale ondersteuning nodig heeft? In haar lecture performance nodigt Marina Orlova je uit om opnieuw te kijken naar hoe we ‘mentale gezondheid’ eigenlijk definiëren in een tijdperk van big data en zorg op afstand. I’m a Robot and I Need Therapy brengt een AI-patiënt en een menselijke therapeut samen op het podium. Je ziet een presentatie van de app mentally.unstable.ai, een live therapiesessie met de AI en een open groepsgesprek waarin het publiek mee kan denken.

Marina Orlova (1987) is een onafhankelijke dans- en theatermaker, gevestigd in Amsterdam. Met een achtergrond in Sociologie en Cultural Studies volgde ze de opleiding Experimentele Choreografie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Sinds 2020 maakt ze anti-disciplinaire performances op het snijvlak van mentale gezondheid, AI-ethiek en datafeminisme.

!Mediengruppe Bitnik, Alexiety, 2018, soundtrack

Slimme assistenten zoals Alexa, Google Home en Siri staan centraal in het ‘smart home’. Ze bedienen en controleren apparaten, maar hun algoritmes blijven geheim. Welke relatie bouwen we eigenlijk op met deze digitale huisgenoten?

Het kunstenaarsduo !Mediengruppe Bitnik onderzoekt, eert én ontmantelt deze systemen. Samen met de Franse muzikant Low Jack maakten ze drie nummers die onze gevoelens tegenover deze assistenten vangen: van speelse liefde tot vervreemding, angst en ongemak. De muziek neemt je mee van een tijdperk vóór de grote surveillanceschandalen en privacyschendingen, naar de huidige staat van permanente ‘Alexiety’.

!Mediengruppe Bitnik (Domagoj Smoljo en Carmen Weisskopf) werkt vanuit Berlijn. Hun praktijk draait om internet, datarealiteiten, surveillance en de rol van niet-menselijke entiteiten in ons dagelijks leven.

Jonathan Reus, Bla Blavatar vs. Jaap Blonk, 2024, performance

Wat gebeurt er als een stemkunstenaar in gevecht gaat met zijn eigen digitale dubbelganger? In deze samenwerking tussen Jonathan Chaim Reus en Jaap Blonk hoor je hoe AI-stemmodellen tot leven komen. Blonk voert live een vocale strijd met zijn stemclone, de Bla Blavatar, die door Reus wordt gepresenteerd.

Tijdens elke performance draagt Blonk ‘Dataset Poems’ voor, die direct worden opgenomen en zo het trainingsmateriaal vormen voor toekomstige versies van de Blavatar. Zo groeit de stem van de AI tijdens de voorstelling mee.

Jonathan Reus is muzikant met een achtergrond in elektronische muziek, wiskunde en wetenschap. Zijn werk onderzoekt de verhouding tussen lichaam, traditie en technologie. Jaap Blonk (1953) is een avant-gardistisch componist en performancekunstenaar, bekend om zijn unieke manier om klankpoëzie, dada en modernisme samen te brengen met het nu.

Douglas Davis, Studies in Myself II, 1973, video

“We become what we behold. We shape our tools, and then our tools shape us.” Deze beroemde woorden van John Culkin lijken in Douglas Davis’ video tot leven te komen. Davis typt zijn gedachten rechtstreeks in de computer, terwijl de woorden meteen op het scherm verschijnen, alsof we zijn innerlijke stem kunnen volgen. Maar wie spreekt hier eigenlijk: Davis of de computer? En hoe beïnvloedt technologie de manier waarop we denken en ons uitdrukken?

Douglas Davis (1933 – 2014) was vijf decennia actief als kunstenaar, criticus, docent en schrijver. Hij was een pionier in videokunst en maakte in de jaren ’70 baanbrekende satelliet- en live performances die interactie en technologie centraal stelden.

Mariska de Groot en Dieter Vandoren, Shadow Puppet?, 2013 – heden, performance

In Shadow Puppet? ontmoeten mens en machine elkaar in een spannend spel. Twee performers - één achter de machines, één in het licht - bespelen samen een licht-tot-geluid-instrument. Het resultaat: een hypnotiserend spel van licht, schaduw en rauwe optische klanken. Steeds opnieuw vraag je je af: wie leidt hier eigenlijk wie?

Dieter Vandoren (1981) ontwikkelt audiovisuele instrumenten die het lichaam centraal zetten en zoekt naar de intensiteit van een live muziekinstrument. Mariska de Groot (1982) verdiept zich in de geschiedenis en magie van optisch geluid. Haar analoge installaties dompelen je onder in een bijna filmische ervaring van licht en klank.

Cihad Caner, Demonst(e)rating the Untamable Monster, 2019, video

In deze tweekanaals video-installatie zie je computergegenereerde monsters die zingen en met elkaar spreken. Cihad Caner reageert hiermee op de manier waarop ‘anderen’ in de media vaak als monsterlijk worden afgebeeld. Maar wie is dit beest eigenlijk, deze zogenoemde ‘Other’?

De monsters zijn opgebouwd uit de bewegingen en gezichtsuitdrukkingen van echte mensen, waaronder Caner zelf. Achter de digitale lagen schuilt dus altijd een menselijke aanwezigheid. Demonst(e)rating the Untamable Monster houdt ons zo een spiegel voor.

Cihad Caner (1990) onderzoekt beeldvorming en de politieke lading ervan. Hij werkt met video, fotografie, muziek, motion capture en CGI. Zijn vaak meertalige fictieve personages bewegen zich in poëtische en absurdistische verhalen die onze vanzelfsprekendheden bevragen.

Jorrit Paaijmans, homo signans, 2025, installatie

Wat gebeurt er als je het tekenen uitbesteedt aan een robot die je zelf hebt gebouwd? In homo signans toont Jorrit Paaijmans een machine die tegelijkertijd menselijk vakmanschap belichaamt én een zelfstandig handelend wezen lijkt te zijn.

De installatie bestaat uit drie robotische tekenmachines, waarvan er één bij Korzo te zien is. Ze krijgen geen input van buitenaf, enkel een stukje code en hun eigen tekeningen om van te leren.

Jorrit Paaijmans (1979) werkt op het snijvlak van ambacht en technologie. Zijn praktijk is een voortdurende zoektocht naar wat tekenen vandaag kan betekenen — via tekeningen, kinetische installaties en performances. Zijn werk legt nieuwe verbanden tussen mens, arbeid en automatisering in onze technologische samenleving.