Korzo UP | Lea Ved over het grote onbekende

Move into the unknown

De in de VS geboren choreograaf en danser Lea Ved (1991) heeft een indrukwekkend internationaal CV. Ze werkte onder andere voor RUBBERBAND Dance Company in Montreal, Royal Swedish Ballet, Nederlands Dans Theater en als Korzo huismaker.  We spreken af in een van Korzo’s dansstudio’s, waar ze aan het repeteren is voor Here We Live And Now.  We nemen plaats op twee stoelen in een lege, met spiegels omringende ruimte. Zodra het gesprek begint, lijkt de studio te verdwijnen en stappen we in haar universum. Lea spreekt als een dichter: vol metaforen die nieuwe werelden openen. Ze beweegt er vrij doorheen en nodigt je uit mee te reizen naar een parallelle realiteit, net als in haar dans.

Opgroeien in de VS: “The seed of curiosity”

Al snel wordt duidelijk dat het onbekende voor haar helemaal geen abstract begrip is, maar een ondergrond die haar hele leven meereist. Ze groeide op in vijf verschillende staten in de VS, met een Indiase vader die vaak verhuisde voor zijn werk, en een Filipijnse moeder. “Niet één van die vijf staten voelt echt als mijn thuis, maar mijn thuis was altijd daar waar mijn familie was,” vertelt ze.

Ook later als professional, blijft ze zich verplaatsen. “De langste periode dat ik ergens gewoond, waren de eerste acht jaar van mijn leven. Maar door op veel verschillende plekken op te groeien, werd ik ook wendbaar en nieuwsgierig. Iedere nieuwe plek waar ik kwam, was weer een andere lens om naar de wereld te kijken.”

Niet weten als levenshouding

Ook in het maken en dansen is Lea voortdurend op verkenning, zonder te hoeven weten waar het precies eindigt. Navigeren binnen het onbekende is geen bedacht artistiek concept, maar een levenshouding. “Ik denk dat de drang tot creëren altijd in dat tussenstuk ontstaat,” zegt ze. “Niet in wat al zeker is, maar in wat nog geen naam heeft.”

Het lichaam als plek waar de wereld binnenkomt

In haar stuk voor Here We Live and Now, onderzoekt Lea wat het betekent om een mens te zijn in een tijd waarin de wereld steeds luider wordt. “Er is zoveel informatie, wereldnieuws, polarisatie, discussies over gender, klimaat, migratie – het is heel veel. Niet dat mijn werk dáárover gaat, maar het gaat over de staat van het lichaam onder die druk. Over hoe je soms razendsnel schakelt tussen impulsen, hoe je jezelf voelt reageren op dingen die je niet eens kunt benoemen.”

Ze beschrijft die staat als “erratic”: voortdurend bewegend, soms onhandig, soms hoekig, soms te snel. Het is een lichamelijkheid die ze bewust niet categoriseert. “We plaatsen onszelf zo snel in hokjes en dat maakt alles kleiner. Ik wil juist dat we ruimte laten voor dat wat nog niet gedefinieerd is. Voor die ambiguïteit.”

Wat onder de huid leeft

Voor haar stuk koos ze een minimalistische setting: een stoel, een tafel, een lamp, een tapijt. Een kamer zonder naam. “Het is een canvas,” zegt ze. “Een plek waar de innerlijke staat kan bestaan zonder dat het al ‘iets’ moet zijn.” Dat idee werd gevoed door twee kunstenaars: Edward Hopper, bekend van Nighthawks, waarin vier mensen in avondlicht in een diner zitten, en Egon Schiele, bekend van rauwe, haast verontrustende zelfportretten.

“Hopper toont een moment van stilte: vier figuren, niets beweegt, en toch voel je hun binnenwereld en wil je weten wat hun levens zijn. Schiele werkt juist vol spanning, met een ruwe huid, expressieve handen, het leven wat onder de huid bijna zichtbaar wordt.” Lea danst tussen die twee benaderingen, en haar stuk roept vragen op over het innerlijke landschap, terwijl het tegelijkertijd nieuwe landschappen creëert.

Thuis in het zoeken

Wat haar als kunstenaar drijft, is niet het herhalen van wat ze al weet, maar het zoeken naar waar de lijn nog niet is getekend. “Voor mij is creatie iets dat nú gebeurt,” zegt ze. “Het vraagt dat je durft te bewegen zonder zekerheid, een stap zet naar iets wat nog geen vorm heeft.”

Daarvoor gebruikt ze vaak improvisatie, maar dat is geen willekeur. “Soms natuurlijk wel, maar het is ook analytisch en vurig. Ik heb boeken vol notities over mijn lichaamstaal: wat het me wil zeggen, welke vragen ik heb, welke fysieke en psychologische paden ik wil bewandelen. Jarenlang ben ik alleen naar de studio gegaan om dat te onderzoeken. Dat is mijn grond, mijn thuis.”

Thuis ja, dat woord komt vaak terug. Voor Lea Ved is creëren vanuit het niet-weten geen opdracht, maar een thuiskomst. “Het onbekende roept geen angst meer op,” zegt ze. “Het is waar het creatieve begint. Waar ik mezelf opnieuw ontdek, en waar het lichaam mag spreken vóórdat het iets hoeft uit te leggen.”

Tips van Lea om te dwalen

“Voor mij opent muziek de verbeelding, zowel in mijn hoofd als in mijn lichaam. En door de muziek te veranderen verschuift ook ons perspectief, ons gevoel, misschien zelfs de manier waarop we ons verhouden tot onze omgeving en het leven. Max Bruchs Vioolconcert, Jeff Buckley’s Live at Sin-é, Kendrick Lamar, Tim Hecker, Pink Floyd. Zet een koptelefoon op, luister naar een album en verdwaal erin. Ga in je verbeelding het onbekende in. Begin daar, en neem dat gevoel vervolgens mee het leven in.